BÀN VỀ NGÀY SINH CỦA THI SĨ TẢN ĐÀ

MONday - 07/10/2013 11:11

BÀN VỀ NGÀY SINH CỦA THI SĨ TẢN ĐÀ

Trước đây có tài liệu ghi ông sinh năm 1888, có tài liệu ghi ông sinh năm 1889, vậy nên những trang mạng hiện nay cũng có những khác biệt về ngày tháng năm sinh của ông. Thế sự thực thì ông sinh năm nào?

Bàn về ngày sinh của thi sĩ Tản Đà

Phạm Duy Trưởng

Khi quan tri phủ Xuân Trường (Nam Định) là Nguyễn Danh Kế lên phố Hàng Thao thành phố Nam Định (hồi đó phố cô đầu ở Nam Định là phố Hàng Thao, ở Hà Nội là phố Khâm Thiên) hát cô đầu. Thấy ả đào Nhữ Thị Nhiên (tên thật là Lưu Thị Hiền) vừa xinh, vừa hát hay, lại biết làm thơ, nên ông quyết định cưới thêm bà ba. Bà Lưu Thị Hiền về làm vợ ông Kế, bà sinh cho ông được 4 người con 2 trai 2 gái là: Nguyễn Mạn, Nguyễn Thị Chính, Nguyễn Cứu, Nguyễn Thị Trang. Nguyễn Cứu khi lên 5 tuổi về ở với người anh cùng cha khác mẹ là Nguyễn Tái Tích, ông anh này liền đổi tên Nguyễn Cứu thành Nguyễn Khắc Hiếu. Năm 1916 Nguyễn Khắc Hiếu lấy Tản Đà làm tên hiệu của mình (Tản Viên Sơn và Đà Giang) (cha ông người làng Khê Thượng, huyện Bất Bạt, trấn Sơn Tây, mẹ ông là người Nam Định).

 

Tản Đà - Nguyễn Khắc Hiếu đồng thời là một nhà thơ, nhà văn, nhà báo. ông là một nhà văn hóa lớn, với các tác phẩm văn học đồ sộ, nội dung và nghệ thuật rất độc đáo, đề cập đến nhiều khía cạnh cuộc sống. Trong nền văn học Việt Nam, Tản Đà giữ một vị trí đặc biệt. Ông là gạch nối giữa hai dòng văn học cổ và văn học hiện đại.

Xuân Diệu nhận xét về ông như sau:

Tản Đà là người thi sĩ đầu tiên mở đầu cho thơ Việt Nam hiện đại. Tản Đà là người thứ nhất có can đảm làm thi sĩ, đã làm thi sĩ một cách đường hoàng, bạo dạn, dám giữ một bản ngã, dám giữ một cái "tôi". (Đăng trên tuần báo "ngày nay", ra ngày 17-6-1939)

 Còn nhà phê bình Lê Thanh thì nói:

Ông Tản Đà là người thứ nhất và là người độc nhất của cái thế hệ ông đã làm sống lại cái hồn thơ Việt Nam đang hấp hối, tôi không muốn nói đến đã chết rồi. Ông ra đời đem cho chúng ta một thi sĩ thành thực dám ca hát cái đời sống của lòng; ông đã mơ mộng, đã chán đời, yêu đời, thiết tha với đời một cách tự do, ông đã dám ngông, dám có một bản ngã, dám công nhiên để cho cái chữ tình mê man của mình rãi trong văn thơ. (Tuyển tập Tản Đà, NXB Văn học, 1996, trang 457)

 Thế nhưng cho đến nay những tài liệu viết về ông ghi ngày tháng năm sinh vẫn chưa thống nhất. 

Khu lưu niệm thi sĩ Tản Đà; ảnh:Phạm Duy Trưởng

Trước đây có tài liệu ghi ông sinh năm 1888, có tài liệu ghi ông sinh năm 1889, vậy nên những trang mạng hiện nay cũng có những khác biệt về ngày tháng năm sinh của ông. Thế sự thực thì ông sinh năm nào? 

Trong cuốn "Khối tình con" Tản Đà nói mình sinh năm Thành thái nguyên niên. Vua Thành Thái, tên húy là Nguyễn Phúc Bửu Lân, làm vua từ năm 1889 đến năm 1907 thì bị ép thoái vị. Thành Thái nguyên niên là năm Thành Thái thứ nhất. Vậy theo Tản Đà thì năm sinh của ông là năm 1889.

Trong cuốn "Tuyển tập Tản Đà" do Nguyễn Khắc Xương biên tập và xuất bản năm 1996, tái bản năm 2002 ghi Tản Đà sinh ngày 20 tháng tư năm Kỷ Sửu tức ngày 25 tháng 5 năm 1889. Trong cuốn "Xứ Đoài thơ" (xuất bản năm 2012 Bằng Việt chủ biên) cũng ghi ông sinh ngày 25 tháng 5 năm 1889. Cuốn "Ba Vì xưa và nay" (xuất bản năm 2007) phần "Thân thế sự nghiệp thi sĩ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu" do Nguyễn Quốc Vượng, hậu duệ đời thứ tư của Tản Đà viết, cũng nói ông sinh ngày 25 tháng 5 năm 1889 (20/4 năm Kỷ Sửu Thành Thái nguyên niên). Ba tài liệu này đều ghi thống nhất rằng Tản Đà sinh ngày 20 tháng tư năm Kỷ Sửu, nhưng lại ghi là ngày 25 tháng 5 năm 1889. Ông Nguyễn Khắc Xương là con trai trưởng của thi sĩ Tản Đà, ông còn lưu giữ lại được nhiều tài liệu và bút tích của Tản Đà, ngày tháng năm sinh của Tản Đà ông ghi lại chúng ta đều không thể nghi ngờ. Có lẽ vì thế mà những người biên tập cũng như con cháu hậu duệ của Tản Đà cứ thế chép theo.

Nhưng khi đối chiếu lịch âm dương lại thấy ngày 20 tháng 4 năm Kỷ Sửu (1889) là ngày 19 tháng 5 năm 1889. Tôi ngờ rằng ông Nguyễn Khắc Xương đã nhớ theo ngày âm lịch, nhưng khi ông đổi sang dương lịch thì bị nhầm mất 6 ngày, rồi khi biên tập cuốn "Tuyển tập Tản Đà" ông cứ thế ghi vào. Nếu đúng Tản Đà sinh ngày 20 tháng 4 năm Kỷ Sửu Thành Thái nguyên niên thì phải là ngày 19 tháng 5 năm 1889.

Điều này nên sớm sửa đổi lại để sau này các tài liệu khác viết về Tản Đà không bị nhầm lẫn.
PDT 

Author: Phạm Duy Trưởng

Newer articles

• CHỮ NHO VỚI NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM (04/11/2013)
• BÀI THƠ CỦA VUA LÊ HIẾN TÔNG ĐỀ NÚI CHIẾU BẠCH (02/11/2013)
• CÚC THU BÁCH VỊNH -TẬP THƠ XƯỚNG HỌA GIỮA PHAN HUY ÍCH VÀ NGÔ THÌ NHẬM (29/10/2013)
• TRỊNH CƯƠNG VỚI KHÚC CA GHI VIỆC ĐI TUẦN TỈNH (28/10/2013)
• NHỮNG BÀI TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP (07/11/2013)
• NÉT "VĂN" KHUÊ VĂN CÁC (26/11/2013)
• ẢNH HƯỞNG CỦA THƠ ĐƯỜNG VÀ THƠ MỚI (25/01/2014)
• VÀI NÉT VỀ BỘ SỬ CỦA VƯƠNG TRIỀU TÂY SƠN (04/01/2014)
• AI VIẾT GIA HUẤN CA? (27/12/2013)
• CÂU ĐỐI CHƠI CHỮ THEO CÁCH TÁCH GHÉP, CHUYỂN HÓA CHỮ HÁN (27/10/2013)
• ÔNG CỬ PHẠM XUÂN HÒA VÀ NHỮNG VẦN THƠ ĐỂ LẠI (26/10/2013)
• TÌM HIỂU VỀ CHỮ "SỞ" (所) TRONG TIẾNG HÁN CỔ (10/10/2013)
• HOA HỒNG TRONG TÂM HỒN HAI NHÀ THƠ VĨ ĐẠI (10/10/2013)
• SƠ LƯỢC VỀ 24 TIẾT KHÍ TRONG ĐẠI NAM HIỆP KỶ LỊCH THỜI NGUYỄN (08/10/2013)
• SUY NGHĨ THÊM VỀ QUÁ TRÌNH TRUYỀN BẢN TÁC PHẨM QUỐC ÂM THI TẬP CỦA NGUYỄN TRÃI (13/10/2013)
• HÁN VĂN LÝ-TRẦN VÀ HÁN VĂN THỜI NGUYỄN TRONG CÁI NHÌN VẬN ĐỘNG CỦA CẤU TRÚC VĂN HÓA VIỆT NAM THỜI TRUNG ĐẠI (15/10/2013)
• TÌM HIỂU LỊCH SỬ VÕ CỬ Ở NƯỚC TA (25/10/2013)
• NGÔ THÌ NHẬM, MỘT TẤM LÒNG THIỀN CHƯA VIÊN THÀNH (20/10/2013)
• KHẢO THUẬT VỀ CỔ TỊCH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN VIỆT NAM THUỘC CÁC TRIỀU ĐẠI Ở TRUNG QUỐC (16/10/2013)
• XUẤT XỨ CỦA "ĐẠI NAM NHẤT THỐNG TOÀN ĐỒ" (13/06/2014)

Older articles

• BƯỚC ĐẦU TÌM HIỂU LUÂN LÝ ĐẠO ĐỨC TRONG TRUYỀN THỐNG VĂN HOÁ NHO GIA (03/10/2013)
• NGỌC BÍCH HỌ HÒA - NGỌC TỶ TRUYỀN QUỐC (02/10/2013)
• KHÂM ĐỊNH ĐẠI NAM HỘI ĐIỂN SỰ LỆ TỤC BIÊN - MỘT PHO SỬ LIỆU ĐỒ SỘ VỀ TRIỀU NGUYỄN (01/10/2013)
• ĐẶC ĐIỂM VĂN BẢN VÀ NỘI DUNG TỤC LỆ LÀNG XÃ CỔ TRUYỀN (01/10/2013)
• HỌC GIẢ HOÀNG XUÂN HÃN ĐÃ NHẦM LẪN ... (29/09/2013)
• ĐIẾU HÀ TÂY TỈNH - MỘT ÁNG THIÊN CỔ HÙNG VĂN (13/09/2013)
• Phủ chúa Trịnh (10/09/2013)
• NHỮNG ĐIỀU CẦN HIỂU LẠI VỀ THÀNH SƠN TÂY (06/09/2013)