Ba mươi năm qua, trong một thế giới đơn cực, phương Tây mà đứng đầu là Mỹ đã tung hoành ngang dọc, thích gì là lấy, ghét ai là đánh, mà không một thế lực nào có thể ngăn chặn. Đó là một khoảng thời gian, một thực tế đẹp hơn cả mơ cho Mỹ và phương Tây…

Nước Nga, “con bò sữa” của Mỹ và phương Tây

Rõ ràng, Nga có thể dễ dàng để có chủ quyền về chính trị, chủ quyền về lãnh thổ, quân sự… Nhưng trong một thế giới hội nhập toàn cầu hóa về kinh tế, việc giành được chủ quyền về kinh tế phức tạp và tế nhị hơn rất nhiều. Nên nhớ rằng mô hình toàn cầu hóa theo chủ nghĩa tư bản đã được áp đặt với Nga từ những năm 1990. Và thực tế là đến nay nó vẫn đang tồn tại cùng với rất nhiều nhà tài phiệt theo chủ nghĩa tự do như Anatoly Chubais, Andrei Kuzminov… Các nước đã tạo ra một chuỗi liên kết rắn chắc khiến cho việc loại bỏ nó trong ngày một, ngày hai không hề đơn giản, dễ dàng.

Chẳng hạn, chính quyền Tổng thống Vladimir Putin đã đấu tranh để hủy bỏ Thỏa thuận chia sẻ sản xuất (PSA). PSA là một loại một loại “hợp đồng” ký kết giữa chính phủ và công ty khai thác tài nguyên mà nhờ đó, Mỹ đã thâu tóm nhiều tài nguyên của Nga từ những năm 1990… Trong gần 4 năm, với nhiều sửa đổi luật liên tiếp, phải đến tháng 5/2020, Nga mới có một Hiến pháp chủ quyền mới thay cho một Hiến pháp “lệ thuộc” từ năm 1993…

Còn ở lục địa già châu Âu, EU sống giàu có là nhờ nguồn năng lượng, tài nguyên rẻ mạt của nước Nga. Từ kỷ nguyên Gorbachev-Yeltsin, có thể nói EU đã đề ra những luật lệ, quy ước, thỏa thuận… để tha hồ tha hồ khai thác tài nguyên của nước Nga.

Một nền tảng tư tưởng tồn tại trong mọi hành động của Mỹ, phương Tây cho đến tận bây giờ là Nga chỉ là “một trạm xăng giả dạng quốc gia” hay “Nga là một cây xăng”. Tức là nền kinh tế Nga tồn tại, nhà nước Nga tồn tại là nhờ bán dầu và khí đốt, cho nên nếu không ai mua nó thì nền kinh tế Nga sẽ sụp đổ, bị xé ra từng mảnh… Như cựu Tổng thống Mỹ Barrack Obama đã từng dõng dạc tuyên bố vào năm 2015, khi Nga “động binh” tại Syria.

Suốt một phần tư thế kỷ (1990-2015), mặc dù EU là bên “phải đi mua” nhưng cử xử với Nga cực kỳ cao ngạo. EU đã chèn ép Nga nhiều mặt, từ “Gói năng lượng thứ 3” cho đến việc sử dụng “Tòa án Stockholm” để xử phạt Nga hoặc xử lợi cho EU. Có thể kể đến là yêu cầu hủy bỏ các hợp đồng dài hạn khi giá giao ngay đang rẻ hơn giá trong hợp đồng…

Do âm mưu muốn làm tan rã nước Nga là trước sau như một, cho nên “tẩy chay” nguồn năng lượng (dầu và khí đốt) của Nga là “ước mơ khát khao cháy bỏng” của EU.

Thật ngạc nhiên là sự đe dọa của EU rất công khai, không cần giấu giếm, che đậy ngay cả khi họ đang phụ thuộc vào dầu mỏ, khí đốt của Nga mà nếu không có chúng, EU sẽ sụp đổ. Tại sao lại có sự “kỳ lạ” như vậy? Phải chăng là EU đã nắm được “điểm yếu” của Nga trong vấn đề bán dầu và khí đốt?

Thực tế đúng là như vậy. Rõ ràng là Nga cần bán khí đốt và dầu mỏ cho EU để có nguồn thu ngoại tệ, bởi đây là thị trường chính của Nga. Nga cần có ngoại tệ và cũng cần các thứ khác để tái vũ trang và cơ cấu lại nền kinh tế. Nói cách khác, Nga cần có tiền để củng cố sự ổn định chính trị nên phải kiên nhẫn thực hiện chính sách vừa bán được năng lượng cho EU, nhưng cũng vừa thắt dần “sợi dây thòng lọng vào cổ EU”.

Mỹ – EU muốn bắc đường ống dẫn khí, dầu từ Trung Đông đến châu Âu để loại Nga ra khỏi thị trường châu Âu. Nhưng tiếc rằng, Nga đã ra tay đầy bất ngờ và tức khắc, bằng vũ lực. Nga “động binh” ra đòn ngay tại Syria đã đập tiêu tan ý đồ đó của Mỹ và phương Tây.

Sau Syria, Mỹ và EU quay sang sử dụng Ả Rập Xê Út làm “quân át chủ bài” mở một cuộc chiến giá dầu. Họ hạ giá dầu thấp kỷ lục hòng bóp chết nền kinh tế Nga. Nhưng giá dầu thấp chưa làm Nga sụp đổ thì ngành công nghiệp dầu từ đá phiến Mỹ sụp trước và nguy cơ nền kinh tế vốn chỉ nhờ vào bán dầu 100% của Ả Rập Xê Út sụp đổ theo. Ả Rập Xê Út đã “đầu hàng”, giá dầu tăng trở lại và đưa Nga vào vị thế cao, có tiếng nói quyết định trong OPEC+.

Đòn trừng phạt từ địa ngục

Thực tế như Tổng thống Nga Putin từng nói, dù Nga có mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine hay không thì các gói trong “đòn trừng phạt từ địa ngục” của phương Tây vẫn sẽ xảy ra không sớm thì muộn mà thôi.

Đòn trừng phạt từ địa ngục là một cuộc chiến tranh tổng lực, toàn diện, triệt để nhất của Mỹ và phương Tây nhằm vào Nga trên các mặt kinh tế, chính trị và quân sự. Đây là những biện pháp cuối cùng mà Mỹ và phương Tây đưa ra hết các chiêu độc nhất có thể có, từ cắt kết nối SWIFT cho đến phong toả các tài sản Nga, tẩy chay năng lượng Nga, rồi thực hiện cuộc chiến Donbass vào ngày 25/2.

Phương Tây, mà cụ thể là EU, giờ đây chỉ còn một quân bài duy nhất mà họ không dám đưa vào gói trừng phạt. Đó là năng lượng và các khoáng sản tài nguyên quý hiếm của Nga. Chính xác hơn, đây là những “quả bom” mà EU đang mang trên người và nó sẽ bị kích nổ bằng hai cách…

Cách thứ nhất là EU sẽ tự “giật kíp nổ”, tẩy chay hoàn toàn nguồn cung từ Nga. Và cách thứ hai là điều khiển kích nổ từ xa trong tay Nga khi Nga tự mình ngừng cung cấp hoàn toàn.

Đến nay, châu EU còn có đủ trí khôn để không tự giật “kíp nổ”, tẩy chay hoàn toàn năng lượng, các kim loại quý hiếm… của Nga vì chưa có nguồn thay thế. Tuy nhiên, “ước mơ khát khao cháy bỏng” của họ là tẩy chay hoàn toàn năng lượng dầu, khí đốt của Nga thì đã được Nga chắp cánh…

Ngày 23/3/2022, Tổng thống Nga ra chỉ thị cho chính phủ thu tiền bán khí đốt của Nga cho các quốc gia “không thân thiện” (tức các quốc gia đồng minh đã cùng Mỹ trừng phạt Nga) bằng đồng Rúp thay vì Euro hay USD. Điều này buộc EU, Nhật Bản… phải lựa chọn hoặc trả bằng Rúp Nga, hoặc không có khí đốt.

Nếu lựa chọn trả bằng Rúp, hiển nhiên sẽ phải có dự trữ ngoại hối bằng Rúp. Nhưng muốn có nó, các nước này chỉ có 3 cách: Thứ nhất là đem vàng đến Nga để bán lấy tiền Rúp. Và Nga đã công bố giá vàng-rúp là 1 cara đổi 1.000 Rúp.

Thứ hai, mua tiền rúp tại Ngân hàng Trung ương Nga, bởi vì số lượng lưu hành trên thị trường không đủ sử dụng. Và thứ ba, đó là bán những loại hàng hóa mà Nga yêu cầu…

Với cách thứ nhất, đây thực chất là cách làm “thượng thừa” của người Mỹ và được Nga vận dụng, khi EU phải bán vàng để thu tiền giấy mà Nga có thể in ra như Mỹ in USD vậy. Tuy nhiên, đây là cách làm khó, bởi EU không có nhiều vàng để bán.

Vậy nên, Nga đã sử dụng cả hai “chiêu bài” của Mỹ cùng lúc là “Tiền (Rúp) cho Vàng” và “Tiền cho Khí đốt, dầu mỏ” để đạt hai mục tiêu: “Phi USD hóa” và phá hủy đòn trừng phạt.

Theo lý thuyết, cách thứ hai và thứ ba rất dễ dàng thực hiện. Tuy nhiên, chúng lại nằm trong gói “trừng phạt từ địa ngục”. Nếu thực hiện thì coi như chỉ bằng một đòn, Tổng thống Putin đã làm cho đòn trừng phạt từ địa ngục mà Mỹ đặt rất nhiều tâm phúc vào đó bị chết yểu một cách tức tưởi.

Nhưng liệu các nước có quyền lựa chọn thứ tư, “không trả bằng tiền Rúp” hay không?

Lẽ đương nhiên là Nga sẽ ngừng cung cấp hoàn toàn khí đốt cho EU và hậu quả sẽ là EU sẽ sụp đổ, tan rã hoặc chính quyền các nước sẽ bị người dân “cho ngồi trên ngọn giáo”… Cho nên, Nga “ra đòn” vào thời điểm này khiến Mỹ muốn cứu cũng không kịp và không thể.

Mỹ không thể cứu vãn, bởi cho dù Mỹ có đến 15 tỷ m³ khí đốt hóa lỏng (LNG) thì EU cũng không thể xây dựng xong hạ tầng thay thế trong vài năm. Nhưng đến lúc đó, e rằng EU đã không còn trụ nổi. Và thực tế thì LNG của Mỹ cũng không thay thế đủ khí đốt của Nga cho EU, còn EU thì chưa biết làm cách nào để bù đủ nguồn thiếu hụt nếu Nga cấm vận trở lại.

Đến đây, một câu hỏi mở ra là tại sao Nga chưa yêu cầu tiền Rúp cho dầu mỏ và các kim loại quý hiếm như titan, neon, nikel hoặc uranium…

Với khí đốt, Nga bán nhưng thu tiền Rúp, nhưng với những mặt hàng khác, có thể đòn đánh sẽ không lặp lại. Thậm chí, Nga sẽ hoàn toàn không bán, nghĩa là có tiền Rúp hay vàng thì cũng không mua được. Rõ ràng là Nga sẽ yêu cầu cao hơn, mục tiêu khác hơn trong cuộc chiến tổng lực mà Mỹ và phương Tây đã phát động.

Rốt cuộc, EU đã mơ ước tẩy chay hoàn toàn năng lượng Nga – thực chất là muốn bóp chết nền kinh tế Nga – và bây giờ họ đã có được điều mình muốn. Mơ ước đem dây thắt cổ nước Nga, EU giờ đây đã bị chính sợi dây tròng vào cổ…

Quả thật, trong cuộc chiến địa chính trị, các quốc gia đối xử với nhau rất ác liệt, đặc biệt là các chiêu bài “cấm vận, trừng phạt”. Giờ đây, EU đã dần hiểu, cái giá phải trả cho những phép ứng xử quốc tế thô bạo và chèn ép là như thế nào.

Lê Ngọc Thống