Văn nghệ Xứ Đoài

Câu đối gồm hai vế đối nghiêm ngặt về từ ngữ, âm thanh, vần điệu và ý tứ. Câu đối còn gọi là “doanh thiếp” hay “doanh liên”, bởi chữ “doanh” ý chỉ cây cột, còn “thiếp” chỉ tờ giấy có in chữ; “liên” chỉ đối xứng với nhau....

Làng tôi ở cạnh bờ sông Hồng, từ xưa đã có nghề làm cá bột - thứ nghề ăn theo thời vụ nhưng cũng đủ để bù vào cái khoản thiếu lương thực vì làng chỉ có ít ruộng ở ven đê, chiêm khê mùa lụt....

Một đóng góp to lớn của vương triều Tây Sơn cho kho tàng văn hóa của dân tộc là việc vương triều này cho ra đời một tác phẩm sử học tầm cỡ có giá trị: Đó là bộ Đại Việt sử ký tiền biên....

Tôi thấy việc đám cưới lại cho các cụ thật vô duyên. Ta nên có những hình thức khác, đỡ phù phiếm nhiêu khê, vừa làm khổ con cháu, vừa làm khổ bạn bè. Những gì sai quy luật tự nhiên đều là lố lăng, nhăng nhít mang tiếng với thiên hạ....

Từ lâu, nhiều người đã chú ý tới vấn đề tác giả của Gia huấn ca. Bản in xưa nhất của tác phẩm này hiện còn được biết là chữ Quốc ngữ, in năm 1894(1). Bản in bằng chữ Nôm sớm nhất còn giữ được xuất hiện sau đó hơn 10 năm, vào 1907(2)....

Tại sao đã nghèo lại còn dám mắc bệnh, đã bệnh lại còn bệnh nặng nữa chứ? Lão càng nung nấu quyết tâm không đi viện, ai nói thế nào cũng không chịu, đời lão coi như đã an bài. Nhưng bây giờ con lão mới là người quyết định. Chúng họp nhau, bán nhà, lấy tiền đưa cha đi viện để báo hiếu. Chuyện đến......

Hình như các nhà thơ chúng ta, nhiều ít khác nhau, đều là nạn nhân của những vụ đạo thơ. Có vụ dễ dàng vạch mặt, chỉ tên kẻ đạo tặc, nhưng có vụ phải mất hàng năm trời. Bản thân tôi đã từng bị khốn khổ về chuyện này....

Trong cái trào lưu ào ạt hòa nhập văn hóa Âu, Á, Phi, Mỹ…mà hằng ngày dù muốn hay không ta cũng được thấy, phải nghe; có một lần tôi được vinh hạnh gặp và hầu chuyện cụ Vũ Trọng Phụng ( Nhà văn, tác giả cuốn tiểu thuyết để đời “Số đỏ”) trong mơ, bèn ghi lại, ngõ hầu có người chia sẻ:...

...

5 năm mở rộng - chặng đường quá ngắn ngủi để mong muốn một hình ảnh Thủ đô lung linh toàn diện. Ai đó từng lo, khi nhập vào Hà Nội thì tinh thần văn hóa xứ Đoài sẽ mất, còn văn hóa thị dân của người Kẻ Chợ cũng phôi phai… Nhưng 5 năm rồi, xứ Đoài vẫn đẹp một màu mây trắng bay. Dẫu vậy, cho dù tự hào......

Những người làm nghề văn, nghề báo đầu thế kỷ 20 phần nhiều là giới cựu học, xuất thân từ cửa Khổng sân Trình và đã tiếp thụ nền học mới với chữ quốc ngữ, phần nào chữ Pháp, cũng tiếp nhận văn hóa Âu Tây và tư tưởng dân chủ tư sản. Đó là thế hệ những Bùi Kỷ,Lê Dư, Nguyễn văn Ngọc, Phan Khôi, Đào Duy......

Sử gia Lê Tung trong sách Việt giám thông khảo tổng luận có bàn rằng: “Có trời đất rồi mới có muôn vật, có muôn vật rồi mới có đạo vợ chồng, có đạo vợ chồng rồi sau mới có đạo cha con, có đạo cha con rồi sau mới có đạo vua tôi. Cho nên đạo cương thường của con người cũng từ đó mà ra và từ chỗ có đạo......

Ngô Thì Nhậm là một nhà nho mang hoài bão kinh bang tế thế và tinh thần tự nhậm rất cao. Điều đó như đã được tỏ bày ngay trong tên riêng, tên tự, tên hiệu của ông: Thì Nhậm (gánh vác đúng thời), Hy Doãn (ước vọng trở thành bậc Y Doãn, tướng giỏi có tài trị nước của nhà Thương) và Huy Phó (Phó Duyệt,......

Ngô Thì Nhậm đã sớm trở thành nhà tri thức lỗi lạc vào cuối thế kỷ XVIII trong lịch sử văn hoá Việt Nam, được người đời đương thời và các thế hệ người Việt Nam sau này tôn vinh. Nhận xét về Ngô Thì Nhậm, đồng chí Trường Chinh, nhà lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam đã tôn vinh Ngô Thì Nhậm là nhà......

Tác phẩm Quốc âm thi tập (QÂTT) của đại văn hào Nguyễn Trãi đã đánh dấu một cái mốc lớn trên con đường phát triển của ngôn ngữ, văn tự dân tộc. Thế nhưng cũng thật lạ lùng, tác phẩm sau bao nhiêu chìm nổi, phiêu dạt lại xuất hiện, tỏa sáng làm rạng rỡ thêm cho nhân cách và thiên tài của vị anh hùng......

Văn tự Hán, ngôn ngữ Hán có một vai trò quan trọng trong đời sống sinh hoạt của người Việt Nam. Nền giáo dục khoa cử bằng Hán học kéo dài mười thế kỷ cho đến năm 1919 trở về sau, chữ Hán dần mất đi uy quyền của nó, nhường chỗ cho sự phát triển của chữ Quốc ngữ....

Trước đây có tài liệu ghi ông sinh năm 1888, có tài liệu ghi ông sinh năm 1889, vậy nên những trang mạng hiện nay cũng có những khác biệt về ngày tháng năm sinh của ông. Thế sự thực thì ông sinh năm nào?...

ã hội Việt Nam thời xưa, các tổ chức ở nông thôn như phe giáp, xóm thôn, làng xã đều đặt ra những quy ước để giải quyết điều hoà các tranh chấp, xung đột, đồng thời khống chế và ràng buộc lẫn nhau trong cộng đồng hẹp mà “tối lửa tắt đèn” có nhau, quyền lợi và nghĩa vụ gắn kết với nhau. Trong một......

Từ trước đến nay, chúng ta vẫn coi bản dịch Chinh phụ ngâm hiện được giảng dạy trong các học đường và được mọi người biết đến là của Đoàn Thị Điểm, mặc dù học giả Hoàng Xuân Hãn đã cố chứng minh bản dịch ấy là của Phan Huy Ích, trong quyển Chinh phụ ngâm bị khảo...