Văn nghệ Xứ Đoài

» Tin tức » Đàm luận

Mỹ đã trao Putin "cơ hội vàng" ở Ukraine, Kiev trả một cái giá quá đắt

MONday - 27/12/2021 11:53

Các đồng minh NATO không có lựa chọn quân sự thực tế nào để có thể bảo vệ Ukraine, thậm chí các đồng minh NATO ở châu Âu cũng không có khả năng hoặc ý chí thực hiện con đường đó.

Theo nhà phân tích Ramon Marks trên tạp chí National Interest, Ukraine đang rơi vào tình trạng tồi tệ hơn bao giờ hết khi đang đối mặt với sức mạnh quân sự của Nga ở ngay biên giới, một kết cục do chính sai lầm của Kiev và các nước phương Tây gây ra.
Ukraine đang cố gắng ngăn chặn mọi việc bùng nổ thành xung đột quân sự khi kêu gọi Mỹ và NATO can thiệp và bảo vệ nền dân chủ non trẻ của mình khỏi mối đe dọa từ Nga bất chấp Moscow đã nhiều lần tuyên bố bác bỏ về một cuộc tấn công trong tương lai.

Nhưng đây cũng không phải là toàn bộ câu chuyện. Bởi vì những lời kêu gào của Kiev khiến người ta quên đi một thực tế rằng, chính cách ngoại giao của EU và Mỹ đã tạo tiền đề cho sự bất ổn và nội chiến của Ukraine.
Bằng những đòi hỏi "trên trời" trong các cuộc đàm phán với Ukraine, các nhà ngoại giao EU, được Washington ủng hộ, đã trao cho Tổng thống Vladimir Putin "cơ hội vàng" để lấy lại Crimea và đẩy Ukraine vào bất ổn.
Nếu không vì những yêu cầu đàm phán quá mức của Brussels, chủ yếu về các vấn đề nắm quyền, thì những hệ quả mà Ukraine phải gánh chịu đã có thể tránh được. Mặc dù có được quy chế liên kết của EU nhưng Kiev đã phải trả một cái giá đắt để trở thành thành viên: mất Crimea, nội chiến bế tắc ở Donbass và mất đi 14.000 sinh mạng.
Cái cách mà Ukraine đi đến thời điểm này chính là những bài học quý giá cho các đồng minh phương Tây trong việc đối phó với cuộc khủng hoảng đang diễn ra.

Sóng gió bắt đầu từ đâu?

Câu chuyện thực sự bắt đầu với ông Yanukovych, được bầu làm tổng thống Ukraine vào năm 2010 và nhận được sự ủng hộ lớn từ các khu vực nói tiếng Nga như Donbass và Crimea. Theo Freedom House, Tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu đánh giá rằng "cuộc bỏ phiếu đáp ứng hầu hết các tiêu chuẩn quốc tế về bầu cử dân chủ và tiến bộ nhất đã đạt được kể từ năm 2004".

Câu chuyện bi kịch của Ukraine thực sự bắt đầu dưới thời Tổng thống Yanukovych, được bầu làm tổng thống Ukraine vào năm 2010.

Sau khi đắc cử, thách thức của tân tổng thống là đàm phán khả năng trở thành thành viên EU, đồng thời đối phó với những yêu cầu cạnh tranh của Nga về quan hệ thương mại chặt chẽ hơn. Khi đó, ông Yanukovych đã phải vật lộn với dư luận Ukraine đang chia rẽ sâu sắc: một bên hướng về Nga, một bên hướng về EU.
Bất chấp sự chia rẽ và thăm dò cho thấy chưa đến 50% ủng hộ đối với thỏa thuận EU, ông Yanukovych kiên quyết theo đuổi tư cách thành viên EU. Ngày nay, hầu hết người dân đã quên ông ấy đã ký một thỏa thuận liên kết với Brussels vào tháng 3/2012. Đồng thời, Tổng thống Yanukovych cũng công khai phản đối tư cách thành viên Liên minh Hải quan Nga.
Đáp lại, Moscow đã mở cuộc chiến thương mại chống lại Ukraine vào năm 2013. Khi Tổng thống Putin đến thăm Kiev vào tháng 7/2013, nhà lãnh đạo Nga thậm chí còn không nói chuyện với ông Yanukovych khi hai người đứng cạnh nhau trong các buổi lễ chính thức.
Nhưng trong các bài phát biểu trước công chúng vào thời điểm đó, Tổng thống Yanukovych vẫn khẳng định quyết tâm theo đuổi tư cách thành viên EU, đồng thời ban hành các cải cách tư pháp và quản trị gây tranh cãi trong nước theo yêu cầu của Brussels nhằm giải quyết vấn đề pháp quyền, một phương tiện truyền thông độc lập và thực thi pháp luật.
Quốc hội Ukraine đã thông qua một loạt cải cách với 2/3 đa số để đảm bảo sự ủng hộ rộng rãi của quốc hội đối với những thay đổi mà Brussels kêu gọi.
Ông Yanukovych cũng đã bị Brussels gây áp lực để để bỏ truy tố hình sự cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko về việc đàm phán thỏa thuận khí đốt gây tranh cãi năm 2009 với Nga.
Việc tòa án kết tội Tymoshenko vào năm 2011 và mức án 7 năm tù của bà đã trở thành trọng tâm của các yêu cầu của EU. Brussels cảnh báo rằng, cách đối xử của Tymoshenko đe dọa thỏa thuận thương mại đã được ký kết mà việc ký kết chính thức đã được lên kế hoạch vào ngày 29/11/2013, tại Lithuania.
Như một điều kiện ký kết, Brussels đã nhất quyết yêu cầu chính quyền Yanukovych thả Tymoshenko để bà ra nước ngoài chữa bệnh. Yêu cầu đó hóa ra lại là "một viên thuốc độc" cực mạnh khiến chính trị nội bộ Ukraine rối loạn

Ukraine rơi vào mất ổn định nghiêm trọng

Vào ngày 21/11/2013, Quốc hội đã không thông qua các động thái yêu cầu trả tự do cho bà Tymoshenko để điều trị y tế, có nghĩa là yêu cầu của EU không thể được đáp ứng.
Cùng ngày, chính phủ của ông Yanukovych đã tuyệt vọng ban hành một sắc lệnh kêu gọi các cuộc đàm phán ba bên giữa Ukraine, EU và Nga để giải quyết tất cả các vấn đề giữa các bên.
Tuy nhiên, tại thời điểm này, Tổng thống Yanukovych không hề tỏ ra dao động. Căng thẳng càng tăng khi trong những ngày tiếp theo các cuộc biểu tình Maidan nổ ra, được truyền thông phương Tây đưa tin rộng rãi.
Hàng nghìn người đã xuống đường ở thủ đô Kiev phản đối dữ dội bất kỳ sự thoái lui nào của chính phủ để hoàn tất thỏa thuận liên kết EU và kêu gọi một "nền dân chủ kiểu phương Tây" đầy đủ.

Người biểu tình tụ tập trên Quảng trường Maidan năm 2013. Ảnh: AP

Vào ngày 26/11/2013, những rạn nứt trong quyết tâm của Tổng thống Yanukovych để thúc đẩy tiến trình hợp tác với Brussels bắt đầu xuất hiện. Khi ông tham dự hội nghị thượng đỉnh EU vào cuối tháng 11, thỏa thuận liên kết đã không được ký kết.
Thừa nhận rằng Nga đã yêu cầu Ukraine trì hoãn việc ký kết, ông Yanukovych một lần nữa kêu gọi EU đàm phán thêm về các điều khoản. Ông cũng yêu cầu EU bồi thường thỏa đáng cho Ukraine để bù đắp những chi phí thương mại bị mất đi với Nga nếu Ukraine tiếp tục hướng về Brussels.

Cuối cùng, ông lại kêu gọi tiến hành các cuộc đàm phán ba chiều giữa Ukraine, Nga và EU để cố gắng giải quyết về mặt ngoại giao tất cả các vấn đề và tranh cãi còn tồn tại. Nhưng EU lại từ chối tham gia vào bất kỳ cuộc đàm phán 3 bên nào và thay vào đó yêu cầu ông Yanukovych ký ngay thỏa thuận. Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Jose Manuel, tuyên bố, EU sẽ không đưa ra "quyền phủ quyết của một nước thứ ba".
Từ thời điểm đó trở đi, chính phủ Ukraine bắt đầu rạn nứt. Phong trào ở Quảng trường Maidan ngày càng khí thế khi Mỹ công khai thổi bùng ngọn lửa phản đối Yanukovych.
Bất chấp Điều 41 của Công ước Vienna về Quan hệ ngoại giao yêu cầu các nhà ngoại giao "không can thiệp vào ... công việc nội bộ", trợ lý ngoại trưởng Mỹ về các vấn đề châu Âu đã công khai xuất hiện trên Quảng trường Maidan cùng với đại sứ Mỹ vào tháng 12/2018. Họ khuyến khích biểu tình ôn hòa chống lại chính phủ được bầu lên cầm quyền, thậm chí giao bánh nướng cho người biểu tình và lực lượng an ninh.
Vào tháng 2/2014, khi các nhà ngoại giao EU và Mỹ tìm cách hòa giải một giải pháp chuyển tiếp giữa các nhà hoạt động đối lập và Tổng thống Yanukovych, tình hình trên đường phố Kiev tiếp tục xấu đi.
Các cuộc đụng độ mất kiểm soát giữa người biểu tình và cảnh sát chống bạo động khiến hơn 130 người chết, trong đó có 18 cảnh sát. Vào ngày 22/2/2014, ông Yanukovych bỏ trốn khỏi Kiev khi đám đông người biểu tình giận dữ lục soát nơi ở chính thức của ông. Cùng ngày, Quốc hội Ukraine miễn nhiệm quyền tổng thống của ông Yanukovych, tuyên bố ông đã từ bỏ quyền lực và "không hoàn thành nghĩa vụ của mình".
Quốc hội ấn định cuộc bầu cử tổng thống mới vào ngày 25/5/2014 và một chính phủ lâm thời được thành lập. Cuối cùng, chính phủ lâm thời này đã cúi đầu trước yêu cầu của EU, trả tự do cho bà Tymoshenko.
Ukraine trả giá đắt khi đa số người Crimea đã ủng hộ sự xuất hiện của Nga, bằng lòng trở về với Moscow.

Vẫn chưa quá muộn cho phương Tây?

Vẫn chưa quá muộn để phương Tây xem xét một cách tiếp cận ngoại giao cân bằng hơn để cứu vãn tình hình ở Ukraine.

Hình ảnh cho thấy Nga tập trung nguồn lực quân sự lớn gần biên giới với Ukraine. Ảnh: Maxar

Việc Nga tập trung một lượng lớn binh sĩ cùng xe tăng, tên lửa ở biên giới phía tây giáp Ukraine những tuần qua đã thổi bùng lên nỗi lo sợ về một cuộc chiến lớn hơn ở Ukraine, thậm chí lan ra ngoài Ukraine dù Moscow khẳng định việc điều quân trong lãnh thổ của họ là chuyện bình thường.
Các đồng minh NATO không có lựa chọn quân sự thực tế nào để có thể bảo vệ Ukraine, thậm chí các đồng minh NATO ở châu Âu cũng không có khả năng hoặc ý chí thực hiện con đường đó. Thay vào đó, các kế hoạch ngoại giao thành công tạo ra quy chế trung lập cho Phần Lan và Áo trong Chiến tranh Lạnh có thể được cân nhắc và điều chỉnh như những cách tiếp cận tiềm năng giúp giải quyết cuộc khủng hoảng ở Ukraine.
Phương Tây cũng không nên ra rả cảnh báo Nga sẽ phải trả một cái giá khủng khiếp khi bị áp các lệnh trừng phạt kinh tế nếu đem quân vào Ukraine.
Những lời cam đoan với Moscow rằng việc trở thành thành viên NATO đối với Ukraine sẽ không phải là một phần giải pháp vì theo như ông Putin đã nói, cái Nga cần là một thỏa thuận chính thức bằng giấy tờ ký kết.
Đồng thời, Brussels, Moscow, Washington và Kiev cần đàm phán nhằm tìm cách cho phép các quan hệ thương mại cùng có lợi giữa các bên để phát triển thịnh vượng; để mang lại hòa bình cho Donbass, và để tìm ra cách bảo vệ thể diện cho phương Tây.
Lần này, Brussels không nên ngạo mạn từ chối đàm phán theo quy trình ba hoặc bốn bên giữa tất cả các bên liên quan. Theo nhiều cách, Ukraine có thể sẽ tốt hơn nếu chưa bao giờ bắt đầu đàm phán quy chế liên kết với EU, nhưng ông tin rằng vẫn còn đủ thời gian để dồn tâm lực cho những giải pháp ngoại giao hiệu quả hơn trước khi bùng nổ một cuộc chiến thực sự.
Nam Anh

Key: các đồng, minh nato, không có, lựa chọn, quân sự, thực tế, nào để, có thể, bảo vệ, ukraine thậm, châu âu, cũng khả, năng hoặc, chí thực, hiện con, đường đó

Your comments

Your name:

Email

Content

Security code

Newer articles

Older articles

LỜI NGỎ

Website đang trong quá trình thử nghiệm, điều hành phi lợi nhuận bởi các tình nguyện viên. Mọi ý kiến đóng góp của quý vị xin gửi về: vannghesontay@gmail.com; hoặc gọi theo số: 0904930188